De kloof in het samenspel tussen formele en informele zorg
NetwerkPersoneelstekorten in de zorg lopen op en één van de oplossingsrichtingen hiervoor wordt gezien in het samenspel tussen informele en formele zorg en ondersteuning. Het is nog onduidelijk hoe dit vorm krijgt in de praktijk én wijk. Dat was de aanleiding voor het uitvoeren van onze verkenning in Delfshaven waaruit blijkt: er is nog een kloof tussen formele en informele zorg te dichten.
Doel en aanpak verkenning
Hoe verhouden formele en informele zorgverleners zich tot elkaar en wat is er nodig om het samenspel tussen formele en informele zorg te versterken? Over onder andere deze vragen deed deRotterdamsezorg & Samergo een verkennend onderzoek in het gebied Delfshaven. Met als doel om werkzame elementen op te halen in het samenspel tussen formele en informele zorg en randvoorwaarden vast te stellen die in andere gebieden gehanteerd zouden moeten worden om het samenspel te versterken. Het onderzoek bestond uit deskresearch, het uitvoeren van een kwalitatief onderzoek door ca. 13 interviews met formele en informele partijen en we gingen in gesprek met wijkbewoners op de markt in Delfshaven. Dit leverde mooie gesprekken en inzichten die zijn vertaald in adviezen en aanbevelingen.
Belangrijkste bevindingen
Uit de gesprekken kwam het verschil in taal, benadering en mindset expliciet naar voren. Onderstaande tabel illustreert deze kloof tussen systeem- en leefwereld.
Vanuit de systeempartijen ligt de nadruk op de urgente maatschappelijke opgaven (ouderen wonen langer thuis, vergrijzing, arbeidsmarktproblematiek). Vanuit de informele zorg ligt de nadruk op het ‘zorgen voor elkaar’ en organisatiekracht in de community. Informele zorg wil niet het gevoel hebben ‘voor het karretje te worden gespannen’ door betaalde beroepskrachten. Het betreft een delicate kwestie waarin het vertrekpunt zou moeten zijn dat we elkaar nodig hebben, maar niet op de stoel van de ander kunnen zitten en voor de ander kunnen bepalen wat nodig is.
Het organiseren van het samenspel tussen formele en informele zorg kost veel tijd en gaat niet vanzelf. De inzet van sleutelfiguren in de wijk hierbij van belang; zij hebben persoonlijke netwerk en kennis van de wijk(bewoners). Het samenspel tussen formele en informele zorg krijgt ook pas echt vorm in de wijk- of op straatniveau. Formele zorgpartijen lijken het belang van informele zorg zeker te erkennen, maar vliegen dit nog vaak aan vanuit het eigen organisatieperspectief en niet vanuit het wijkperspectief.
Tot slot
Wat we vooral hebben gezien en ervaren is dat het samenspel tussen formele en informele zorg essentieel is voor het welzijn van de bewoners in de wijk. Om deze reden hopen we dan ook dat onze partners die samenwerken aan de opgaven zoals beschreven in het Integraal Zorgakkoord (IZA) en Toekomstigbestendig Arbeidsmarkt Zorg (TAZ) de informele zorg betrekken. Informele partijen hieraan bijdragen door meer zichtbaar te zijn en vanuit de wijk met de formele zorgpartijen te verbinden.
De volledige uitkomsten van het onderzoek zijn terug te vinden in bijgevoegde rapportage. Dit onderzoek is door deRotterdamsezorg en Samergo uitgevoerd in opdracht van Bestuurlijk Platform Zorg Rotterdam.
